Đâu là con người bạn?

Có một con lừa nọ
Sống ở trên núi chùa
Suốt cả đời sớm khuya
Kéo cối xay gạo thóc

Lừa thở dài than khóc
Trách phận mình hẩm hiu
Thật may một buổi chiều
Lừa được đưa xuống núi

Nó oằn mình cặm cụi
Thồ vật nặng trên lưng
Lòng khấp khởi vui mừng
Được một phen “giải ngố”

Suốt chặng đường từ phố
Đi ngược lên núi chùa
Kẻ lại và người qua
Gặp lừa đều bái lạy

“À thì ra là vậy
Ta thật là oai phong
Cả đám người rất đông
Gặp ta đều kính nể!”

Lừa nhủ thầm ngạo nghễ:
Ôi thân phận của mình
Cao quý và hiển vinh
Nay tình cờ mới biết!…

Từ giờ ta không thiết
Đời ‘xay lúa kéo xe’
Sống ở vùng sơn khê
Chẳng vang danh nức tiếng!…

Thế là lừa ‘làm biếng’
Không chịu nghe lời người
Bỏ xuống núi rong chơi
Càng nghênh ngang ngạo nghễ…

Lừa bị một lũ trẻ
Đuổi đánh cho tơi bời
Nó chạy bở hơi tai
Tìm đường về núi cũ

Thở than cùng ông chủ:
“Lòng người thật hiểm gian
Hôm trước ta thồ hàng
Bao nhiêu người bái lạy

Hôm nay lại dùng gậy
Đuổi đánh ta rụng rời
Đến kiệt sức tàn hơi
Nhìn không ra bộ dạng!”

Ông chủ cười khinh mạn:
“Nhà ngươi thật đáng thương
Bữa trước suốt dặm đường
Người người đều bái lạy…

Là lưng ngươi khi ấy
Thồ tượng Phật hiểu chưa?
Họ không bái lạy lừa
Thảy đều cung kính Phật!”

Lừa hiểu ra, bật khóc:
“Ôi mộng ảo cuộc đời!”
Nói đoạn rồi tắt hơi
Hồn lìa trần phiêu phất!…
…
Nhân sinh thường tất bật
Với danh lợi tiền quyền
Cùng thế sự đảo điên
Mà quên đi thân phận

Nếu bạn có chức phận
Họ nể ấy là ‘quyền’
Quyền hết là đoạn duyên
Không phải con người bạn

Nếu của muôn bạc vạn
Họ nể ấy là ‘tiền’
Tiền hết là lãng quên
Không phải con người bạn

Nếu tràn đầy danh vọng
Họ nể vì ‘tiếng thơm’
Và toan tính thiệt hơn
Không phải con người bạn

Nếu quảng giao vô hạn
Họ nể ấy là ‘tình’
Tạo quan hệ cầu vinh
Không phải con người bạn

Nếu “trầm ngư lạc nhạn” (*)
Đẹp nghiêng nước nghiêng thành
Hương sắc nhạt phai nhanh
Không phải con người bạn
…

Nơi cõi trần giả tạm
Cần dưỡng tính tu tâm
Bởi phẩm đức, nội hàm
Mới làm nên sinh mệnh.

Tác giả: Vô Danh Cư Sỹ

(*) Thành ngữ Hán Việt: miêu tả vẻ đẹp “chim sa cá lặn”, tuyệt thế giai nhân.