Mùa Nobel 2025 và những "người khổng lồ" của nhân loại

Tháng 10 hằng năm, Giải Nobel sẽ công bố những cá nhân và tổ chức đoạt giải ở các lĩnh vực khoa học, văn học, kinh tế và hòa bình. Năm nay, có 6 giải thưởng được trao.

Trong tuần này, các hội đồng tại Thụy Điển và Na Uy đã và sẽ công bố những cá nhân và tổ chức đoạt giải ở các lĩnh vực khoa học, văn học, kinh tế và hòa bình. Năm nay, tổng cộng có 6 giải thưởng được trao.

Giải Nobel là gì?

Mỗi năm, 6 giải Nobel được trao nhằm tôn vinh những đóng góp đột phá của một cá nhân hoặc tổ chức trong các lĩnh vực: Sinh lý học hoặc Y học, Vật lý, Hóa học, Kinh tế học, Văn học và Hòa bình. Trong đó, giải Nobel vì Hòa bình thường thu hút nhiều sự chú ý nhất không chỉ vì giá trị biểu tượng mà còn bởi tầm ảnh hưởng của các cá nhân và tổ chức được vinh danh.

Theo Ủy ban Nobel, năm nay có 338 đề cử cho giải Nobel Hòa bình, gồm 244 cá nhân và 94 tổ chức. Năm ngoái, Viện Nobel nhận được 286 hồ sơ đề cử. Con số cao nhất từng ghi nhận là 376 đề cử, vào năm 2016.

Một số chủ nhân giải Nobel Hòa bình các năm trước có thể kể đến như Kailash Satyarthi và Malala Yousafzai (2014); Tổng thống Barack Obama (2009); Nelson Mandela và F.W. de Klerk (1993); Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14, Tenzin Gyatso (1989); và Mẹ Teresa (1979).

Ngày 10/10 vừa qua, Ủy ban Nobel đã công bố bà Maria Corina Machado, nhà hoạt động chính trị đối lập người Venezuela, là chủ nhân giải Nobel Hòa bình năm nay.

​​​​Bà Maria Corina Machado nhận được Giải Nobel Hòa Bình 2025

Bà Maria Corina Machado từng là nghị sĩ quốc hội Venezuela từ năm 2011 - 2014. Bà có bằng thạc sĩ tài chính tại Viện Nghiên cứu Cao cấp về Quản trị (IESA) tại thủ đô Caracas, Venezuela.

Kể từ năm 1901, đã có 106 lần trao giải thưởng Nobel Hòa bình. Người trẻ nhất được vinh danh là bà Malala Yousafzai, nhận giải vào năm 2014 khi mới 17 tuổi, trong khi người lớn tuổi nhất là ông Joseph Rotblatm nhận giải năm 1995 lúc 86 tuổi. Bà Machado là người phụ nữ thứ 20 trong 112 cá nhân nhận giải Nobel Hòa bình.

​​Trong khi đó, Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế là tổ chức được vinh danh giải Nobel Hòa bình nhiều nhất, với 3 lần. Nhà sáng lập ICRC Henry Dunant đã nhận giải Nobel Hòa bình đầu tiên vào năm 1901.

Các giải thưởng được lần lượt công bố từ ngày 6 đến 10/10, và một giải cuối cùng vào ngày 13/10, vào khung giờ 5-7 giờ sáng theo giờ miền Đông (tức khoảng 16-18 giờ chiều theo giờ Việt Nam).

Các lễ công bố diễn ra tại Oslo và Stockholm, được phát trực tiếp trên các nền tảng số chính thức của tổ chức Nobel.

Giải Sinh lý học hoặc Y học được công bố hôm thứ Hai, ngày 6/10 vừa qua, thuộc về Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell và Shimon Sakaguchi - vì những khám phá về cơ chế dung nạp miễn dịch ngoại biên. Giải Vật lý được trao hôm 7/10,  cho John Clarke, Michel Devoret và John Martinis - với công trình nghiên cứu về cơ học lượng tử và mạch điện. Giải Hóa học được công bố hôm 8/10, vinh danh Susumu Kitagawa, Richard Robson và Omar M. Yaghi - vì phát triển các khung hữu cơ-kim loại (metal-organic frameworks). Giải Văn học được công bố vào ngày 9/10. Giải Hòa bình được công bố vào ngày 10/10. Giải Kinh tế học được công bố vào ngày 13/10.

Các chủ nhân giải Nobel sẽ nhận huy chương và bằng chứng nhận tại Stockholm vào tháng 12 tới.

Người đoạt giải sẽ nhận được gì?

Mỗi chủ nhân giải Nobel sẽ nhận được một bằng chứng nhận, một huy chương và một văn bản ghi rõ giá trị giải thưởng, năm nay là 11 triệu kronor Thụy Điển, tương đương khoảng 1,17 triệu USD theo tỷ giá hiện tại.

Tổng hợp từ nguồn: vtv.vn; thanhnien.vn & sggp.org.vn