Bạn có đang tìm kiếm một nhà đầu tư thiên thần?

Đối với những công ty khởi nghiệp, nguồn vốn lúc đầu rất quan trọng. Đó là nền tảng để giúp công ty có thể tạo đà phát triển trong tương lai. Có nhiều cách để một start-up huy động vốn đầu tư, trong đó nổi bật nhất là việc liên hệ với các nhà đầu tư thiên thần.

Nhà đầu tư thiên thần là ai?

Nhà đầu tư thiên thần (tiếng Anh là angel investor) hay còn được gọi là nhà đầu tư hạt giống. Đây là một cá nhân hoặc tổ chức có giá trị tài sản lớn. Họ thường hỗ trợ tài chính cho các công ty start-up hoặc công ty nhỏ với mục đích đổi lấy vốn sở hữu của công ty.

Thuật ngữ “thiên thần” xuất phát từ nhà hát Broadway, khi các cá nhân giàu có bỏ tiền để thúc đẩy các tác phẩm sân khấu. Cụm từ “nhà đầu tư thiên thần” lần đầu tiên được sử dụng bởi William Wetzel. Ông là người sáng lập Trung tâm Nghiên cứu Đầu tư Mạo hiểm.

Thông thường, các nhà đầu tư thiên thần có bối cảnh gia đình hoặc mạng lưới quan hệ tốt. Đa số họ đều có xuất thân từ gia đình làm kinh doanh. Đầu tư thiên thần là một loại hình đầu tư vốn cổ phần tư nhân. Trong đó các nhà đầu tư có giá trị ròng cao cố gắng kiếm lợi nhuận lớn hơn bằng cách chấp nhận rủi ro nhiều hơn so với đầu tư vào thị trường đại chúng.

Theo quy định của Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) thì nhà đầu tư thiên thần phải có giá trị ròng tối thiểu là 1 triệu đô la và thu nhập hàng năm ít nhất 200.000 đô la để được công nhận là nhà đầu tư. Nếu nhà đầu tư thiên thần nộp thuế cùng với vợ/chồng của họ, thu nhập hàng năm của họ phải tăng lên 300.000 đô la.

Các nhà đầu tư thiên thần thường sử dụng tiền của bản thân họ. Họ không giống như các nhà đầu tư mạo hiểm nhận tiền từ nhiều nhà đầu tư khác và đặt chúng vào một quỹ quản lý chiến lược. Nhà đầu tư thiên thần thường đại diện cho các cá nhân. Tuy nhiên, pháp nhân thực sự cung cấp vốn có thể là một công ty, một quỹ tín thác hoặc một quỹ đầu tư,…

Các nhà đầu tư thiên thần thường là các thành viên trong gia đình, bạn bè thân thiết của chủ doanh nghiệp.

Cách các nhà đầu tư thiên thần đầu tư 

Vốn từ các nhà đầu tư thiên thần thường được dùng cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển. Điều này giúp công ty hình thành và hoàn thiện chiến lược kinh doanh tốt hơn. Đổi lại, nếu công ty phất lên thì bản thân nhà đầu tư cũng được món hời lớn.

Bên cạnh việc góp vốn lần đầu, nhà đầu tư thiên thần còn có thể tiếp tục rót vốn để giúp công ty vượt qua khó khăn. Cách đầu tư này thường được thực hiện trên nền tảng nhà đầu tư nhìn thấy tiềm năng phát triển và hồi phục của công ty.

Nhà đầu tư thiên thần ra quyết định “xuống tiền” như thế nào?

• Về quy mô: Các thiên thần thường đưa ra những gói đầu tư khá nhỏ (khoảng $25.000 – $750.000 tuỳ quy mô). Con số này ít hơn khá nhiều so với các nhà đầu tư mạo hiểm (khoảng 7 triệu USD).
• Giai đoạn đầu tư: Các thiên thần ra quyết định dựa vào tiềm năng của dự án. Do đó, họ thường lựa chọn đầu tư khi doanh nghiệp đã có những bước tiến về kỹ thuật, có kế hoạch kinh doanh và đã chuẩn bị gia nhập thị trường.
• Thẩm định chi tiết: Nhóm nhà đầu tư thiên thần thường chỉ thực hiện thẩm định dựa theo những đánh giá cá nhân. Quá trình thẩm định phần lớn đều thông qua trao đổi với doanh nghiệp. Điều này rất khác so với các nhà đầu tư mạo hiểm – người có thể chi rất nhiều tiền để thẩm định một cách cẩn thận thông qua các chuyên gia hàng đầu.
• Khả năng ra quyết định: Nhà đầu tư thiên thần có thể toàn quyền quyết định đầu tư. Họ không bị chi phối hay ảnh hưởng bởi nhiều người.
• Lợi nhuận và rủi ro: Vì đầu tư từ những giai đoạn đầu nên nhà đầu tư phải đối mặt với nhiều rủi ro hơn. Bù lại, mức lợi nhuận mà họ thu được khá lớn (khoảng 20 – 30%).
• Vai trò trong Hội đồng quản trị: các nhà đầu tư thiên thần nếu có những đóng góp quan trọng thường sẽ có chỗ đứng nhất định trong Hội đồng quản trị của doanh nghiệp.

Ưu điểm và hạn chế của doanh nghiệp khi nhận vốn từ nhà đầu tư thiên thần là gì?

Nhận được trợ giúp từ nhà đầu tư thiên thần nghĩa là doanh nghiệp sẽ không phải hoàn trả vốn. Lý do là vì bạn đang trao cổ phần để đổi lấy tiền. Đầu tư thiên thần thường dành ưu tiên cho các doanh nghiệp đã thành lập sau giai đoạn khởi nghiệp. Các công ty này đã cho thấy nhiều hứa hẹn về lợi nhuận nhưng vẫn cần vốn để phát triển sản phẩm hoặc tăng trưởng. Nhờ có sự hỗ trợ của nhà đầu tư thiên thần, việc nghiên cứu và phát triển sẽ thuận lợi hơn.

Ngoài ra, tuy rằng số vốn góp của nhà đầu tư thiên thần không quá lớn như nhà đầu tư mạo hiểm nhưng vẫn rất có ý nghĩa với các doanh nghiệp nhỏ. Nếu công ty thật sự có tiềm năng, nhà đầu tư có thể nhóm lại với nhau và cùng góp vốn. Lượng vốn vốn góp lúc này có thể lên tới 1 triệu đô la Mỹ.

Hạn chế của Nhà đầu tư Thiên thần là gì?

Một hạn chế khi nhận đầu tư từ nhà đầu tư thiên thần là họ thường muốn một khoản cổ phần lớn. Con số này dao động trong khoảng từ 10 – 50% cổ phần. Điều này đồng nghĩa rằng chủ doanh nghiệp có thể đánh mất quyền kiểm soát đối với công ty. Do đó, chủ doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ về lượng vốn chủ sở hữu mong muốn. 

Sự khác biệt giữa nhà đầu tư thiên thần và các Shark

• Các Shark thường có phần gay gắt và cạnh tranh lẫn nhau. Điều này có thể tạo ra hiệu ứng tốt trên truyền hình nhưng đôi khi lại thiếu tôn trọng đối với các doanh nghiệp. Các nhà đầu tư thiên thần không như vậy. Họ có xu hướng hợp tác với nhau và đưa ra những ý kiến đóng góp có tính xây dựng với doanh nghiệp.
• Thời gian thẩm định dự án của các Shark ngắn hơn nhiều so với nhà đầu tư thiên thần. Không thiên thần nào quyết định đầu tư chỉ sau vài phút trình bày của doanh nghiệp giống như trên chương trình. Để đưa ra lựa chọn, nhà đầu tư thiên thần cần rất nhiều thời gian để đánh giá tiềm năng cũng như rủi ro của một dự án.
• Các doanh nghiệp gọi vốn trên Shark Tank thường khá đơn giản và thuộc các lĩnh vực tương đối quen thuộc với người xem. Trong khi đó, lĩnh vực các nhà đầu tư thiên thần lựa chọn xuống tiền khá rộng và phức tạp. Đó có thể là các doanh nghiệp thiết bị y tế, công nghệ sinh học hay thuộc các lĩnh vực hẹp hơn. Nhìn chung, nhiều loại sản phẩm kinh doanh được rót vốn rất khó hiểu rõ nếu không có các kiến thức chuyên môn.

Các nhà đầu tư thiên thần tại Việt Nam

• Quỹ Khởi nghiệp doanh nghiệp khoa học và công nghệ Việt Nam
• Công ty cổ phần Đầu tư Innovation Hub
• Công ty cổ phần tư nhân Đầu tư và Khởi nghiệp quốc gia
• Công ty cổ phần Tư vấn quản lý Việt
• Công ty TNHH Angels 4 Us
• Trung tâm Ươm tạo Khởi nghiệp Sông Hàn
• Công ty cổ phần Đầu tư Phát triển Công nghệ Bách khoa Hà Nội
• Công ty cổ phần Capella Việt Nam
• Hội Doanh nghiệp trẻ Hà Nội

Các tổ chức này cam kết sẽ xây dựng và phát triển mạng lưới nhà đầu tư thiên thần Việt Nam (iAngel Network) trở thành điểm đến đầu tiên cho các bạn trẻ khởi nghiệp khi có nhu cầu về tài chính và phi tài chính.

Chia sẻ với Báo Đầu tư, Ông Lý Đình Quân, Giám đốc Trung tâm Ươm tạo Khởi nghiệp Sông Hàn cho biết: “Chúng tôi biết, khó khăn lớn nhất của các dự án khởi nghiệp là vốn. Chúng tôi cũng biết, hàng lang pháp lý cho hoạt động của các nhà đầu tư thiên thần còn hạn chế. Vì vậy, chúng tôi sẽ cùng nhau xây dựng cộng đồng nhà đầu tư thiên thần để hỗ trợ các dự án khởi nghiệp thương mại hóa thành công”.

Ông Trần Anh Vương, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Hà Nội chia sẻ thêm, các nhà đầu tư cam kết xây dựng mạng lưới nhà đầu tư thiên thần tại Việt Nam trên cơ sở vì cộng đồng khởi nghiệp: “Mạng lưới này sẽ hoạt động tích cực cả bề rộng, chiều sâu, nuôi dưỡng và truyền cảm hứng cho thế hệ doanh nghiệp khởi nghiệp”, ông Vương cho biết.

Ông Nguyễn Tiến Trung, Giám đốc Công ty cổ phần tư nhân Đầu tư và Khởi nghiệp quốc gia cũng khẳng định: “Chúng tôi sẽ xây dựng iAngel trở thành địa chỉ mà các doanh nghiệp khởi nghiệp có thể có chỗ dựa về cả tài chính và kiến thức để họ có thể phát triển lâu dài. Sẽ không chỉ có 9 đối tác cam kết, mà sẽ còn nhiều nhà đầu tư thiên thần cùng chung mục tiêu này”.

Chia sẻ với báo Nhà đầu tư, anh Trịnh Anh Đức  - Giám đốc điều hành quỹ đầu tư thiên thần VIC Partners cho biết, hiện tại ở Việt Nam, các công ty khởi nghiệp mới hình thành từ 3 - 4 năm trước là nơi để các nhà đầu tư tài trợ vốn ở khúc giữa với số tiền đầu tư từ vài trăm triệu đến 1 - 2 tỷ đồng

Tuy nhiên, thị trường vốn cho các công ty khởi nghiệp tại nước ta vẫn thiếu khúc giữa này: “Khúc đầu không vấn đề gì, các bạn có thể tiết kiệm tiền, vay mượn bạn bè, bố mẹ, người thân, hoặc vào một số vườn ươm khởi nghiệp. Khúc trên là các quỹ đầu tư mạo hiểm từ nước ngoài vào nhưng hầu hết đầu tư của họ là lớn, thông thường phải từ 4 tỷ đồng trở lên. Khúc giữa là các khoản đầu tư vài trăm triệu đến 1-2 tỷ đồng thì rất ít, hầu hết là đến từ các nhà đầu tư thiên thần, mà nhà đầu tư thiên thần ở Việt Nam thì đếm trên đầu ngón tay”.

Như vậy, số lượng nhà đầu tư thiên thần tính đến thời điểm này còn hạn chế. Đó là một thách thức lớn với các công ty khởi nghiệp đang cần kêu gọi vốn đầu tư để thực hiện các chiến lược kinh doanh của mình.

Theo DNSE & The Bank