Hà Lan: Nơi nhà tù bỏ không vì thiếu tội phạm - Thủ tướng đi làm bằng xe đạp

Các nhà tù phải đóng cửa vì thiếu tù nhân

Tại nhiều nơi trên thế giới, việc quá tải hệ thống tù giam đang là một vấn đề hết sức nghiêm trọng, đặc biệt là với các quốc gia đang phát triển. Trong đại dịch Covid-19, các nhà tù thậm chí còn trở thành những ổ dịch cực kỳ chết chóc. 

Như tại Philippines, số lượng người bị giam giữ nhiều gấp 5 lần thiết kế vốn có của nhà tù. Đến nỗi, tù nhân phải nằm xếp chồng lên nhau, mồ hôi nhễ nhại, thông khí cực kém trong khi điều kiện vệ sinh thì cực kỳ hạn chế. Tỉ lệ 1 bác sĩ: 45.000 tù nhân là có thật, và gây lo ngại rất nhiều.

Nhưng trong bối cảnh ấy, tồn tại một quốc gia ở giữa châu Âu lại "hiếm" tội phạm đến mức dần phải đóng cửa các nhà tù, vì chẳng còn ai ở trong nữa. Đó là Hà Lan!

Xu hướng đóng cửa các nhà tù ở đất nước cối xay gió bắt đầu từ năm 2004 sau khi tỉ lệ tội phạm ở Hà Lan đột ngột giảm mạnh. Năm 2013, Hà Lan đã phải cho đóng cửa 19 nhà tù vì lý do… không đủ tội phạm để nhốt. Thậm chí hồi tháng 9/2012, với tình trạng các nhà tù trống trơn, Hà Lan đã phải “nhập khẩu” 240 tù nhân từ Na Uy để có lý do duy trì các nhà tù.

Năm 2018, Hà Lan đóng cửa thêm 4 nhà tù, cải tạo chúng trở thành nơi cho dân tị nạn. Nhưng bí mật của họ là gì? Trong những năm gần đây, tỉ lệ tội phạm của Hà Lan đã giảm mạnh, và đó chỉ là một trong những lý do tạo nên phép màu "không tù giam" của quốc gia này mà thôi.

Phép màu của Hà Lan: Tù nhân vẫn là con người, cần phải đối xử nhân văn

Bí mật của Hà Lan thực chất nằm ở cách họ đối xử với tù nhân. Bằng việc cung cấp chính sách cải tạo đặc biệt dành cho tội nhân có vấn đề về tâm thần, hệ thống tư pháp của Hà Lan đã giảm mạnh được số lượng người bị giam giữ.

Phương thức của họ nhắm đến việc phòng ngừa và thấu hiểu tội phạm, thay vì trừng trị. Bất kỳ ai phạm tội sẽ bị phạt tiền, và đồng thời phải tham gia chương trình cải tạo tâm lý. Thời gian giam giữ dần rút ngắn, sau khi các án phạt dài hạn cho thấy sự không hiệu quả trong việc giảm tỉ lệ phạm tội.

Chương trình cải tạo này được gọi là "các bản án thay thế", dựa trên ý tưởng tội phạm cũng là con người, cần được đối xử một cách nhân văn để vẫn trở nên có ích cho xã hội sau đó. Theo Miriam van Driel - nhà tâm lý học Hà Lan: "Cách bạn đối xử với người khác - kể cả trong tù - sẽ ảnh hưởng đến hành động của họ ở bên ngoài xã hội. Nếu coi thường và xem phạm nhân là động vật, họ sẽ hành động phản kháng như một con thú hoang. Nhưng nếu đối xử nhân văn, họ sẽ hành xử nhân văn hơn."

Tái hòa nhập cộng đồng

Một trong những vấn đề nan giải nhất mà tù nhân gặp phải, đó là việc tái hòa nhập cộng đồng sau đó. Họ thường bị kỳ thị, không có việc làm, dẫn dến việc tái phạm tội sau khi hết án.

Nhưng tại Hà Lan, tội phạm trong tù sẽ được hỗ trợ hết sức có thể để đưa họ quay trở lại xã hội một cách nhanh nhất, bằng chương trình "ngăn ngừa tội phạm". Chương trình này nhằm mục đích bảo vệ công chúng, và đồng thời cũng là để bảo vệ tội nhân. Theo một nghiên cứu vào năm 2007, chương trình đã cho thấy sự hiệu quả nhất định, dù còn một số trở ngại như việc chưa thể giúp đỡ triệt để cho tội phạm là nữ.

Mái nhà mới cho người tị nạn

Khi một nhà tù đóng cửa, chính phủ sẽ phải tìm cách tái tận dụng các cơ sở bị bỏ trống. Một số được cải tạo thành khách sạn hạng sang, một số thì thành nhà mới dành cho người tị nạn từ các quốc gia khác. Thậm chí, đang có dự án sửa một trong những nhà tù nổi tiếng nhất của Hà Lan - Koepelgevangenis - thành trường đại học.

“Chúng tôi yêu thích văn phòng làm việc đặc biệt tại nhà tù này vì nó có trần cao ráo, các cửa sổ lớn và ánh sáng ngập tràn… Khi nhìn ra ngoài, chúng tôi thấy phong cảnh tuyệt đẹp của Breda, chứ không phải các song sắt. Lần đầu tiên, chúng tôi có mặt ở đây, chúng tôi đã đi lang thang vào ban đêm trong bóng tối và đó là một trải nghiệm cực kỳ thú vị”, Miguel de Waard, một doanh nhân cho biết.

Tỷ lệ tội phạm ở Hà Lan giảm mạnh một phần là một phần là nhờ các chương trình ngăn ngừa tội phạm và chương trình cải tạo phạm nhân chú trọng đến tái hòa nhập cộng đồng. Các thẩm phán ở Hà Lan kết án tội phạm theo nhiều cách giúp họ tránh ngồi tù chẳng hạn như lao động công ích, đeo vòng điện tử để giám sát từ xa hoặc đưa vào các trung tâm phục hồi tâm thần. Điều này hoàn toàn phù hợp với quan điểm sống hướng đến con người và sự nhân văn của người Hà Lan.

Đất nước di chuyển bằng xe đạp và Thủ tướng cũng không ngoại lệ

Hà Lan là một đất nước có lịch sử lâu đời nhưng luôn đi tiên phong, một đất nước đã thích nghi với tự nhiên nhằm đáp ứng được nhu cầu, mong ước của mình. Một lối sống đặc biệt đã hình thành từ nước và những con kênh đã xuất hiện khắp nơi. Người Hà Lan luôn có quan điểm sống hướng đến con người và sự tồn tại của con người. Vì thế, không có gì ngạc nhiên khi xe đạp là vua ở đây và đó là phương tiện giao thông chính của đất nước, bất kể thời tiết như thế nào.

Hà Lan là một trong những quốc gia sử dụng xe đạp phổ biến nhất thế giới. Đến Hà Lan, bạn có thể bắt gặp xe đạp ở mọi nơi, mọi ngóc ngách khi có gần 60% dân số sử dụng xe đạp là phương tiện di chuyển hàng ngày thay thế ô tô. Hà Lan tự hào có hơn 35.400km đường dành riêng cho xe đạp. Các chuyến đi thực hiện bằng xe đạp chiếm 1/4, đặc biệt ở các thành phố lớn như Amsterdam, con số này là 38% và ở thành phố Groningen là 59%.

Tất cả các đô thị lớn ở Hà Lan đều có các “công chức xe đạp” có nhiệm vụ duy trì và cải thiện mạng lưới dành cho xe đạp, như đường đi cho xe đạp và chỗ đậu xe… Hà Lan hướng đến một cuộc sống giảm thiểu tác nhân gây hại cho môi trường và ô nhiễm tiếng ồn. Đặc biệt, Hà Lan cũng là quốc gia đầu tiên trên thế giới có làn đường xe đạp chạy bằng năng lượng mặt trời. 

Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte vẫn được người dân gọi với cái tên yêu quý: “Ngài Thủ tướng xe đạp” bởi ông thường đi làm bằng xe đạp. Trong một đoạn video do truyền hình Hà Lan đăng tải vào năm 2014, Thủ tướng Mark Rutte đến văn phòng chỉ với một chiếc xe đạp. Sau một ngày làm việc, ông lại về nhà trên chính chiếc xe đạp đó. 

Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte sinh ngày 14/2/1967. Ông lãnh đạo Đảng Nhân dân tự do và dân chủ từ 31/5/2006 và là thủ tướng Chính phủ Hà Lan từ ngày 14/10/2010. 

Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte từ chối ô tô xa hoa, hào nhoáng, đi làm bằng xe đạp. Một cảnh chưa từng có với người có địa vị cao trên trái đất này.

Trong khi hầu hết các nguyên thủ quốc gia trên thế giới đều đi xe tô hạng siêu sang, cực đắt tiền và trang bị các thiết bị tối tân, bọc thép chống đạn thì thủ tướng Hà Lan lại sử dụng một phương tiện di chuyển hết sức thô sơ cho thấy một con người vô cùng giản dị, một nhân cách thanh cao và cái tâm hướng về thiên nhiên bảo vệ môi trường của người đứng đầu đất nước xinh đẹp và bình yên này.

Ông cũng được biết đến với một lối sống rất khiêm nhường và nhân văn. Khi đi trên đường không có cảnh vệ, không cảnh sát mở đường, không cờ hoa lộng lẫy mà như một dân thường chính hiệu. Trong một sự kiện khiến nhiều người chứng kiến bất ngờ và cảm phục đó là trong một lần đi vào toà nhà quốc hội họp nội các, ông lỡ tay làm đổ cà phê ra sàn khi đi qua cửa an ninh. Sau đó ông đi mượn chổi từ các nhân viên vệ sinh rồi tự tay lau sạch, tiếp đó ông còn dùng thêm giẻ để lau những chỗ còn chưa sạch sót lại trên sàn. 

Năm 2012, Thủ tướng Rutte cũng khiến phái đoàn Iran khi đến thăm Hà Lan phải kinh ngạc bởi ông đã đi đến chỗ làm bằng một chiếc xe đạp giản dị. Ông Rutte cũng đã từng tặng xe đạp cho Thủ tướng Ấn Đô khi ông Narendra Modi đến thăm Hà Lan.

Hình ảnh vô cùng bình dị của một vị thủ tướng khiến mọi người trên thế giới rất ngưỡng mộ và yêu mến.

Hồi tháng 10 năm 2017, bức ảnh Thủ tướng Hà Lan đỗ xe đạp bên ngoài Cung điện Hoàng gia, nơi ông sẽ gặp Quốc vương Hà Lan cũng từng gây “sốt” trên mạng xã hội. Nhiều người tỏ ra yêu mến phong cách giản dị, thực tế và thân thiện với môi trường của vị thủ tướng lãnh đạo đất nước có GDP đứng thứ 16 trên thế giới này. 

Thắm Lê tổng hợp