Đầu tư vào khởi nghiệp tăng cao bất chấp Covid-19
Trong 2 năm qua, mặc dù Covid-19 gây ảnh hưởng mạnh đến nền kinh tế nhưng số lượng giao dịch tăng lên mức cao nhất trong 5 năm trở lại đây, đạt 108 thương vụ đầu tư...
Trong 2 năm qua mặc dù Covid-19 gây ảnh hưởng mạnh đến nền kinh tế nhưng số lượng giao dịch tăng lên mức cao nhất trong 5 năm trở lại đây.
Thông tin được đưa ra tại báo cáo Toàn cảnh đổi mới sáng tạo mở Việt Nam được xây dựng và phát hành bởi BambuUP, dưới sự bảo trợ của Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo Quốc gia (NSSC), Bộ Khoa học và Công nghệ công bố sáng nay, 13/1.
Theo đó, chỉ tính riêng trong 9 tháng đầu năm 2021, số lượng thương vụ đầu tư đạt mức cao kỷ lục ở vòng 500 nghìn USD - 3 triệu USD, gấp 2.58 lần so với cùng kỳ năm 2020. Có sự dịch chuyển trong tỷ lệ phân bổ đầu tư ở các giai đoạn, tăng tỷ trọng đầu tư vào các vòng 500 nghìn USD - 3 triệu USD và vòng 3 triệu - 10 triệu, trong khi giảm đầu tư vào các startup gọi vốn giai đoạn pre-seed và seed.
Đại diện các nhà đầu tư, bà Lê Hoàng Uyên Vy - đồng sáng lập Do Ventures cho biết, hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam đang bước vào thời điểm bước ngoặt để có thể tạo dấu ấn trong khu vực và trên thế giới nhờ vào ba yếu tố chính. Thứ nhất là, Startup Việt Nam đã bắt đầu hướng tới các thị trường khu vực và thế giới thay vì chỉ phục vụ thị trường nội địa.
Thứ hai là, startup Việt Nam đã có khả năng cho ra đời những sản phẩm và dịch vụ có hàm lượng công nghệ cao. Thứ ba, Startup Việt Nam đã có những công ty đủ trưởng thành để trở thành nhà đầu tư cho thế hệ nhà sáng lập đi sau.
Các xu hướng nổi bật
Báo cáo đã xây dựng Bản đồ khởi nghiệp Việt Nam 2021 với 04 trụ cột chính: kinh doanh, con người, xã hội, và công nghệ. Điểm nhấn đặc biệt của Báo cáo là bản đồ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo toàn diện, đa chiều trong các lĩnh vực kinh tế nổi bật: tiêu dùng, bán lẻ, giáo dục, tài chính, chăm sóc sức khỏe, Martech & Salestech, logistics & chuỗi cung ứng, phát triển bền vững, nông nghiệp, du lịch và lữ hành, Blockchain & Crypto.
Trong mỗi lĩnh vực, báo cáo nêu lên những thách thức phải đối mặt, những xu hướng đột phá công nghệ chính và các công ty công nghệ đang cung cấp giải pháp nổi bật tại Việt Nam.
Đơn cử như trong Ngành công nghệ tài chính (Fintech), báo cáo đưa ra dự đoán, từ năm 2021 đến năm 2025 sẽ là giai đoạn tăng tốc của tất cả các ngân hàng, doanh nghiệp và công ty công nghệ tài chính theo đuổi Kỹ Thuật Số Hàng Đầu (Digital First).
Báo cáo chỉ ra rằng 25% ngân hàng tại Việt Nam sẽ “tích cực theo đuổi hiện đại hóa các nền tảng lõi kỹ thuật số”. 5 xu hướng lớn trong ngành ngân hàng được đề cập trong Báo cáo là Trải Nghiệm Khách Hàng là ưu tiên quan trọng nhất, Neobank vận hành độc lập và phát triển mạnh mẽ, Công nghệ kích hoạt bằng giọng nói, Công nghệ quản lý tự động và hạn chế rủi ro cho dịch vụ tài chính và ngân hàng, và Tài chính phi tập trung.
Trong lĩnh vực Martech & Saletech, việc áp dụng công nghệ trước đây thường xoay quanh sự đổi mới và thử nghiệm nhưng giờ đây đã là cốt lõi của tất cả hoạt động. Trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học (Machine learning) được sử dụng trong nhiều giải pháp công nghệ giúp việc tối ưu hóa và tự động hóa tiếp thị theo những cách mà con người không thể sánh kịp. Martech và Salestech giúp doanh nghiệp đặt khách hàng vào vị trí trung tâm của hoạt động kinh doanh, hay nói cách khác là đưa khách hàng gia nhập tự nhiên thành một phần bổ sung và cùng phát triển của toàn quá trình tiếp thị.
Trong Ngành Công nghệ y tế và sức khỏe (HealthTech), Báo cáo chỉ ra một số xu hướng nổi bật về công nghệ y tế tại Việt Nam như: Hồ sơ y tế cá nhân (Personal Health Record), Khám bệnh từ xa (Telemedicine), Số hóa hệ thống thông tin y tế (Digitalize Healthcare system), Áp dụng trí tuệ nhân tạo và tự động hóa (AI, Robotic), Theo dõi từ xa (Remote Patient Monitoring). Y tế được tin rằng sẽ là ngành chuyển đổi số nhanh nhất ở Việt Nam so với các ngành khác.
Bà Nguyễn Hương Quỳnh, CEO của Nền tảng kết nối đổi mới sáng tạo BambuUP tin tưởng tuyệt đối việc liên tục đổi mới sáng tạo là con đường duy nhất để các doanh nghiệp tồn tại và phát triển. “Kiến thức nhân loại đang được nhân đôi cứ sau 12 tiếng đồng hồ. Hãy tự hỏi mình: Bạn đã đủ nhanh và đủ phù hợp cho tương lai chưa?”, bà Quỳnh nói.
Hơn 1,3 tỷ USD vốn khởi nghiệp năm 2021 chủ yếu đến từ nhà đầu tư nước ngoài
Năm 2021, Việt Nam được ghi nhận sự gia tăng kỷ lục về thu hút đầu tư khởi nghiệp với hơn 1,3 tỷ USD và tiếp tục gia tăng trong 2022…
Theo báo cáo của SIHUB, năm 2020 do tác động của dịch Covid-19, đầu tư khởi nghiệp vào Việt Nam giảm hơn 60% từ 861 triệu USD năm 2019 xuống 317 triệu USD. Năm 2021, Việt Nam được ghi nhận sự gia tăng vượt bậc về thu hút đầu tư khởi nghiệp với hơn 1,3 tỷ USD, con số kỷ lục trong hoạt động đầu tư khởi nghiệp tại Việt Nam. Tuy nhiên, phần lớn các thương vụ là do các nhà đầu tư nước ngoài thực hiện.
Ông Huỳnh Kim Tước, Giám đốc Saigon Innovation Hub, đánh giá: Năm 2022, hệ sinh thái khởi nghiệp Việt, startup Việt có nhiều triển vọng tiếp tục thúc đẩy các hoạt động đầu tư khởi nghiệp gia tăng. Trọng tâm của SIHUB trong năm 2022 là làm sao phát triển được nhiều công ty spin-off trong trường đại học, viện nghiên cứu.
Ngoài ra, SIHUB sẽ dồn sức phát triển hệ thống các công ty spin-off, các startup trong trường đại học. Thứ hai, tập trung xây dựng các chương trình tăng tốc dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, làm một kênh giúp họ tháo gỡ và kết nối với thị trường.
Ông Trương Văn Phước, thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng cho rằng: “Thời gian qua, Chính phủ cũng đang tạo rất nhiều điều kiện để có thể hiệu chỉnh, thay đổi một hệ thống pháp luật hiện hành tạo điều kiện để cho tất cả các doanh nghiệp, các nhà khởi nghiệp, các nhà đầu tư có điều kiện, để có thể biến Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có thị trường đổi mới sáng tạo phát triển tốt, phục vụ cho sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam".
Còn theo ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) thì đổi mới sáng tạo vẫn chủ yếu dựa vào sự tự thân của người trẻ và trông đợi nhiều vào các nguồn lực đầu tư từ bên ngoài. Trong khi đó, nguồn lực trong nước dù có nhiều nhưng chưa được khai phá.
“Doanh nghiệp lớn trong nước đã đầu tư thành công trong những lĩnh vực khác sẽ trở thành nhà đầu tư cho đổi mới sáng tạo-công nghệ, hình thành các nhà đầu tư nội địa”, ông Quất cho biết thêm.
Đại diện SIHUB đặt vấn đề Việt Nam có 3.800 doanh nghiệp khởi nghiệp nhưng mỗi năm chỉ có khoảng 100 dự án được gọi vốn; thậm chí có năm chỉ 60 dự án gọi vốn. Đơn cử năm 2021 rất thành công nhưng chỉ có 147 dự án được gọi vốn, dù hiện có 200 tổ chức đầu tư tại Việt Nam. Trung bình mỗi quỹ đầu tư 1 năm gọi vốn chưa được một dự án. Do vậy, các vườn ươm, đơn vị tăng tốc khởi nghiệp cần tìm hiểu, nắm bắt được nhà đầu tư cần gì để đáp ứng được thị trường này.
Chiều 10/1, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh - Saigon Innovation Hub (SIHUB) phối hợp cùng Công ty cổ phần Viet Lotus (chuyên hoạt động về đổi mới sáng tạo) và Swiss EP tổ chức "Chương trình gặp gỡ 2022: Triển vọng đầu tư vào thị trường khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo".
Sự kiện là diễn đàn để các chuyên gia, nhà đầu tư, nhà hoạch định chính sách, cơ quan quản lý nhà nước về khởi nghiệp, doanh nghiệp khởi nghiệp điển hình, doanh nghiệp lớn... cùng thảo luận và chia sẻ những định hướng, chiến lược cho hoạt động trong năm 2022. Dịp này, SIHUB và Viet Lotus đã ký kết hợp tác thúc đẩy, xây dựng và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mối sáng tạo trong thời gian tới.
"SIHUB sẽ dồn sức phát triển hệ thống các công ty spin-off, các startup trong trường đại học. Thứ hai, tập trung xây dựng các chương trình tăng tốc dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, làm một kênh giúp họ tháo gỡ và kết nối với thị trường." Ông Huỳnh Kim Tước, CEO Saigon Innovation Hub.
Hơn 1,3 tỷ USD, đầu tư khởi nghiệp ở Việt Nam tăng trưởng vượt bậc trong năm 2021
Năm 2021 đầu tư khởi nghiệp ở Việt Nam đã có mức tăng trưởng vượt bậc, đạt hơn 1,35 tỷ USD. Trong đó có nhiều lĩnh vực đang rất "nóng" như: Fintech, game, giáo dục, y tế chăm sóc sức khỏe, thương mại điện tử…
Đầu tư khởi nghiệp đã có mức tăng trưởng vượt bậc trong năm 2021
Chiều ngày 04/12/2021, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) phối hợp với Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ, Văn phòng Đề án 844 (Bộ Khoa học Công nghệ) tổ chức Hội thảo “Kết nối chuyên gia kiều bào với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia” và ra mắt Mạng lưới các Hội trí thức kiều bảo hỗ trợ Đổi mới sáng tạo và Thương mại hóa công nghệ.
Hơn 200 quỹ đầu tư đang hoạt động và hơn 100 tổ chức thúc đẩy kinh doanh, cơ sở ươm tạo
Hội thảo hướng đến mục tiêu thu hút các chuyên gia công nghệ, trí thức kiều bào đưa ra các khuyến nghị, sáng kiến trong ứng dụng công nghệ và xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hỗ trợ cho sự phục hồi, hướng tới phát triển bền vững của nền kinh tế quốc gia. Cùng với đó là đối thoại, chia sẻ nhu cầu của các địa phương và các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong nước với các chuyên gia kiều bào về kinh nghiệm thực tế, khuyến nghị xây dựng cơ chế chính sách thu hút, hỗ trợ kiều bào tham gia hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Chia sẻ tại hội thảo về hệ sinh thái startup Việt Nam, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ cho biết, đến nay Việt Nam đã có khoảng 3.800 startups, với 2 kỳ lân (VNG, VNPay) và có 11 startups được định giá trên 100 triệu USD (Momo, Tii, Topica Edtech,...). Đặc biệt, trong năm 2021 đã đạt con số kỷ lục hơn 1 tỷ USD đầu tư mạo hiểm cho hệ sinh thái.
Nhiều lĩnh vực đang rất nóng, thu hút đầu tư như công nghệ tài chính - Fintech, game, giáo dục, y tế chăm sóc sức khỏe, thương mại điện tử… Hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam đã có sự bứt phá, đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN (chỉ sau Singapore và Indonesia).
Hiện nay, có hơn 200 quỹ đầu tư đang hoạt động ở Việt Nam và hơn 100 tổ chức thúc đẩy kinh doanh, cơ sở ươm tạo…
Về mức tăng trưởng cho đầu tư cho khởi nghiệp của Việt Nam, trong năm 2016 đạt khoảng hơn 200 triệu USD, năm 2018 đạt 889 triệu USD và có sự biến động giảm trong năm 2020 so với năm trước do dịch bệnh Covid-19. Tuy nhiên, sang năm 2021 đầu tư khởi nghiệp đã có mức tăng trưởng vượt bậc, đạt hơn 1,3 tỷ USD. Trong đó có nhiều lĩnh vực đang rất nóng, thu hút đầu tư như công nghê tài chính -Fintech, game, giáo dục, y tế chăm sóc sức khỏe, thương mại điện tử… Hệ sinh thái của Việt Nam đã có sự bứt phá, đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN (sau Singapore và Indonesia).
Đến nay có hơn 30 doanh nghiệp, tập đoàn lớn trong nước tham gia hỗ trợ hoạt động khởi nghiệp, đầu tư tài chính cho startup, trở thành khách hàng và đối tác của startup cũng như chia sẻ kinh nghiệm, tư vấn chuyên môn, kết nối mở rộng thị trường, dẫn dắt và tạo động lực cho hoạt động khởi nghiệp…
Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam được đánh giá đã từng bước được hình thành và phát triển. Trong đó, một số cá nhân/tổ chức đã đứng ra tập hợp và hình thành mạng lưới kết nối nhằm hỗ trợ giải quyết các vấn đề cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. Tuy nhiên, các mạng lưới này vẫn đang gặp một số hạn chế, thiếu chia sẻ thông tin công khai dẫn đến trùng lặp hoạt động, thiếu đại diện tham gia vào các mạng lưới kết nối quốc tế…
Kết nối nguồn lực tri thức, chuyên gia kiều bào
Xuất phát từ thực tế này, Bộ Khoa học và Công nghệ đã đề xuất Chính phủ điều chỉnh, bổ sung một số trọng tâm hoạt động trong triển khai Đề án 844 tại Quyết định số 188. Cụ thể cần hình thành một Mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Quốc gia với chức năng cầu nối thu hút sự tham gia của các chuyên gia, trí thức, doanh nhân người Việt Nam tại nước ngoài hỗ trợ cho khởi nghiệp sáng tạo trong nước.
Trước đó, ngày 16/07/2021, Bộ Ngoại giao đã ký Thỏa thuận hợp tác với Bộ Khoa học và Công nghệ về hỗ trợ và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia. Thỏa thuận nhằm huy động, tập hợp nguồn lực người Việt Nam ở nước ngoài, hình thành Mạng lưới hỗ trợ và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam, đồng thời hỗ trợ chuyên gia, trí thức và doanh nhân người Việt Nam ở nước ngoài hoạt động khoa học công nghệ tại Việt Nam.
Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đã phối hợp với Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ, Văn phòng Đề án 844 triển khai Chương trình Cố vấn Khởi nghiệp toàn cầu 2021, thu hút được hơn 50 chuyên gia kiều bào đăng ký tham gia với tư cách là cố vấn và 62 đơn vị khởi nghiệp tại Việt Nam đăng ký tham gia với tư cách là người tiếp nhận cố vấn.
Sự ra đời của Mạng lưới sẽ giúp thúc đẩy kết nối trí tuệ của lực lượng chuyên gia, trí thức người Việt tại nước ngoài, tối ưu hóa nguồn lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo trong nước ta; phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Chương trình này là tiền đề tiến tới thành lập Mạng lưới các Hội trí thức kiều bào ở các nước hỗ trợ đổi mới sáng tạo, chuyển giao và thương mại hóa công nghệ. Mạng lưới này sẽ góp phần thúc đẩy liên kết giữa cộng đồng trí thức kiều bào với hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong nước.
Thứ trưởng Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài Phạm Quang Hiệu cho rằng, thông qua Mạng lưới, các cơ quan quản lý nhà nước có thể phát huy nguồn lực, cũng như lắng nghe phản hồi từ kiều bào về những vướng mắc khi tham gia vào hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
Tại hội thảo, đại diện Văn phòng Đề án 844 đã công bố mạng lưới các Hội trí thức Kiều bào hỗ trợ Đổi mới sáng tạo và thương mại hóa công nghệ với 21 vị chủ tịch các Hội tri thức người Việt ở nước ngoài, đến từ 15 quốc gia và vùng lãnh thổ cùng tham gia.
Đánh giá cao nỗ lực của Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ, Văn phòng Đề án 844 đã phối hợp với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài để kết nối được với 21 Chủ tịch các hội trí thức Việt Nam tại 15 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia Mạng lưới, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng khẳng định, sự ra đời của Mạng lưới sẽ giúp thúc đẩy kết nối trí tuệ của lực lượng chuyên gia, trí thức người Việt tại nước ngoài, tối ưu hóa nguồn lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo trong nước ta; phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Mạng lưới sẽ thông tin về hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam sẽ được truyền tải một cách đầy đủ, liên tục và cập nhật nhất đến cộng đồng trí thức người Việt Nam ở nước ngoài. Ở chiều ngược lại, thông tin về các thế mạnh của chuyên gia, trí thức kiều bào cũng sẽ được tập hợp và công bố để hướng tới các hoạt động liên kết tiềm năng, ông Tùng nói.
Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, những đóng góp của các vị chủ tịch hội trí thức, chuyên gia kiều bào sẽ là nguồn thông tin quý báu, đặt nền móng cho việc hoàn thiện cơ chế hoạt động của Mạng lưới, từ đó hướng Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam vươn tầm thế giới.
Hoàng An - Hồng Vinh - Đỗ Phong (vneconomy.vn)
Xem thêm