Ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất nông nghiệp để nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế

Tính cho đến khoảng thời gian gần đây nông nghiệp áp dụng công nghệ 4.0 ở Việt Nam vẫn chưa thực sự phổ biến đến các ngành chăn nuôi và trồng trọt. Nông nghiệp 4.0 dường như được coi là một hàm số đối với các nước đang phát triển.

Họ cần khai phá và đốc thúc nhiều hơn đối với loại mô hình thông minh này để sớm bắt kịp trào lưu nông nghiệp 4.0 của các nước phát triển. Việt Nam chưa có mô hình hoàn chỉnh về nông nghiệp 4.0, mới có một số mô hình thông minh thông qua hợp tác quốc tế về canh tác lúa, rau. Việt Nam cần có định hướng kịp thời cho nghiên cứu, triển khai mô hình nông nghiệp 4.0 đầy đủ.

Chuyển đổi số trong nông nghiệp là gì?

Tương tự như nhiều ngành nghề kinh tế khác, nông nghiệp cũng không nằm ngoài vòng chuyển đổi số. Tại Việt Nam, giá trị cốt lõi của chuyển đổi số trong nông nghiệp hiện nay là đưa được những giải pháp công nghệ đột phá dựa trên nền công nghệ số đến người sản xuất nhằm tạo ra những sản phẩm có giá trị cao hơn, sản xuất hiệu quả hơn.

Chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp được xác định nhằm tạo dựng môi trường, hệ sinh thái số nông nghiệp làm nền móng, kiến tạo thể chế, thúc đẩy chuyển đổi từ “Sản xuất nông nghiệp” sang “Kinh tế nông nghiệp”; phát triển nền nông nghiệp công nghệ cao theo hướng chú trọng nông nghiệp thông minh, nông nghiệp chính xác, tăng tỷ trọng của nông nghiệp công nghệ số trong nền kinh tế.

Chuyển đổi số giúp kết nối 9 triệu hộ nông dân với các DN chế biến, thương mại gắn với 100 triệu người tiêu dùng trong cả nước, thậm chí cả hàng tỷ người tiêu dùng trên thế giới. Đây là cơ hội để chúng ta thay đổi mô hình sản xuất nhỏ lẻ, kém hiệu quả và thiếu liên kết chuỗi giá trị đã tồn tại của nền nông nghiệp nước ta hàng chục năm qua.

Mục tiêu chuyển đổi số của Bộ NN&PTNT là thúc đẩy nông dân, các DN tham gia các hoạt động trong nông nghiệp tăng cường ứng dụng công nghệ số vào quy trình sản xuất, cung cấp dịch vụ nông nghiệp. Bộ sẽ tham gia vào tất cả quá trình quản lý, giám sát nguồn gốc; hình thành hệ sinh thái nông nghiệp số nhằm khuyến khích người dân và DN tham gia vào chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số trong quy trình sản xuất, cung cấp dịch vụ nông nghiệp.

Hướng tới nông nghiệp công nghệ cao

Nông nghiệp công nghệ cao là một nền nông nghiệp được ứng dụng kết hợp những tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao hiệu quả, tạo bước đột phá về năng suất và chất lượng.

Đứng trước sự thay đổi của thế giới, hướng tới nông nghiệp công nghệ cao nền nông nghiệp Việt Nam cũng cần phải đổi mới những phương thức sản xuất cũ, lạc hậu. Thay vào đó là áp dụng kịp thời những kỹ thuật tiên tiến phù hợp với nền nông nghiệp để từng bước số hóa nền nông nghiệp Việt.

Ứng dụng công nghệ trong đổi mới quy trình và kỹ thuật

Thực tiễn cho thấy nền nông nghiệp Việt Nam còn gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình sản xuất, bán hàng, vận chuyển. Việc áp dụng công nghệ để thay đổi tư duy và quy trình nuôi trồng, canh tác truyền thống là cần thiết để giúp giải quyết nhiều vấn đề trong chuỗi cung ứng. Công nghệ mới có thể giúp người trồng bón phân đúng thời điểm, lượng cần thiết vừa đủ cho cây, vừa giúp tiết kiệm chi phí vật tư và nhân công.

Ví dụ như một khách hàng điển hình của TraceVerified là công ty Mía đường Lam Sơn (Lasuco) tại Thanh Hóa có tới khoảng 30.000 hộ nông dân trồng mía trên diện tích khoảng 32.000ha với 75% diện tích là đồi núi. Trong đó, khoảng 60% nông dân là người dân tộc thiểu số, nên việc tiếp cận công nghệ mới là điều không dễ dàng. Trong vấn đề thu hoạch cũng gặp nhiều khó khăn với hơn 1.000 xe vận chuyển, để giải bài toán khó này, công ty đã gắn thiết bị giám sát hành trình và đưa lên hệ thống chung. Nhờ vậy, Lasuco biết được lịch trình hoạt động của từng xe, được biết hệ thống này hoạt động tương đương với 40 người thống kê. Công ty cũng áp dụng canh tác thông minh, tăng năng suất từ 45 tấn/ha lên 70 tấn/ha, một số trường hợp đạt 120-130 tấn/ha; góp phần tăng lợi nhuận cho nông hộ. Ngoài ra công ty cũng áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc của TraceVerified để thu thập và ghi nhận thông tin trên toàn bộ chuỗi cung ứng từ khi trồng đến khi gói đường đến tay người tiêu dùng để tăng hiệu quả quản lý, truy xuất nguồn gốc và thu hồi sản phẩm khi cần thiết.

Thu hoạch mía đường Lasuco

Ứng dụng công nghệ trong phương thức tổ chức sản xuất mới

Việc ứng dụng công nghệ cao giúp nông nghiệp thay đổi phương thức tổ chức sản xuất manh mún, nhỏ lẻ. Đổi mới trong nông nghiệp không dừng lại ở học hỏi công nghệ mới, mà còn là sự tổ chức và liên kết các thành phần trong chuỗi cung ứng lại với nhau tạo thành một cộng đồng vững chắc. Nông dân cần được liên tập hợp lại thành các tổ hợp tác, hợp tác xã và có gắn kết nông dân sản xuất với nhà máy chế biến và thương mại.

Nhiều nước trên thế giới đã tiến hành số hóa nền nông nghiệp từ lâu, việc ứng dụng công nghệ cao giúp họ có thể sản xuất lương thực, thực phẩm trên diện tích đất rất nhỏ với năng suất cao. Số hóa nền nông nghiệp là việc cần thiết và cũng là cơ hội và thách thức cho nền nông nghiệp Việt Nam. Chúng ta cũng cần dựa vào điều kiện khí hậu, sản phẩm đặc thù, kết cấu hạ tầng để chọn công nghệ và hướng số hóa phù hợp để mang lại hiệu quả tối ưu.

Giải pháp chuyển đổi số trong nông nghiệp: Áp dụng các công nghệ hiện đại trong canh tác nông nghiệp

IoT và cảm biến trên cánh đồng

IoT đang được nhiều nước trên thế giới ứng dụng hiệu quả để phục vụ các hoạt động theo dõi thông tin, hình ảnh về cây trồng, vật nuôi. Tại Việt Nam, tuy rằng IoT chưa được áp dụng nhiều nhưng đây sẽ là xu hướng mà cuộc cách mạng công nghệ 4.0 mang lại.

Các cảm biến được cài đặt có tính toán, xung quanh các cánh đồng cùng với công nghệ nhận dạng hình ảnh cho phép nông dân xem cây trồng của họ từ mọi nơi trên thế giới. Hệ thống cũng kết nối với các thiết bị được lắp đặt tại cánh động để tự động tưới nước, cung cấp dưỡng chất cho cây trồng theo sự điều khiển của con người. Các cảm biến này gửi cho nông dân thông tin cập nhật theo thời gian thực, do đó có thể thực hiện các thay đổi phù hợp với cây trồng của họ.

Học máy và phân tích

Có lẽ một trong những chuyển đổi kỹ thuật số sáng tạo nhất là khả năng sử dụng học máy và các phân tích tiên tiến để khai thác dữ liệu cho các xu hướng. Học máy có thể dự báo đặc điểm và gien nào tốt nhất cho thực tế sản xuất tuỳ theo khí hậu của địa phương đó. Các thuật toán còn cho biết sản phẩm nào sẽ được mua nhiều nhất và sản phẩm nào đang ế ẩm trên thị trường. Điều đó giúp nhà nông chọn lựa sản phẩm canh tác trong hiện tại và tương lai.

Canh tác và robotics

Robot và trí tuệ nhân tạo (AI) trong nông nghiệp sẽ cải thiện năng suất và đem lại sản lượng cao và nhanh hơn.Những robot như robot xịt thuốc và làm cỏ được John Deere đầu tư, có thể giảm việc sử dụng hóa chất đến 90% nhờ công nghệ chính xác.

Một số công ty đang thử nghiệm hướng dẫn robot bằng laser và camera để thiết bị này nhận dạng và nhổ cỏ mà không cần sự can thiệp của con người. Các công ty khác đang tạo ra robot trồng cây để tăng thêm hiệu quả so với các phương pháp canh tác truyền thống. Sau cùng, robot được thử nghiệm dùng để thu hoạch trái cây và hạt.

Máy bay không người lái (MBKNL) giám sát cây trồng

Máy bay không người lái được sử dụng nhiều trong canh tác nông nghiệp ở các nước châu Mỹ và châu Âu. Loại thiết bị công nghệ này thường được sử dụng vào mục đích giáo sát cây trồng, đồng thời cũng có khả năng sản xuất ra hình ảnh 3 chiều để dự báo chất lượng đất, phân tích và mô hình hóa cây trồng.

Mặt khác, MBKNL cũng thường dùng trong việc phun thuốc từ trên cao, với hiệu suất làm việc cao gấp nhiều lần các thiết bị khác.

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 tại Việt Nam được dự báo đến năm 2030, ngành nông nghiệp tất yếu sẽ sử dụng các thiết bị tương tự để gia tăng năng suất và sản lượng nông nghiệp.

Liên kết theo chuỗi giá trị

Các thành phần của hệ sinh thái nông nghiệp thời chuyển đổi số nêu trên gắn kết một cách tự nhiên với nhau theo chuỗi giá trị với trung tâm phát triển giải pháp công nghệ (hay doanh nghiệp sản xuất tri thức) ở vị trí trung tâm, tất cả các thành phần khác tương tác với nhau và cùng thụ hưởng lợi ích mà trung tâm phát triển giải pháp tạo ra. Tất nhiên, đến lượt mình, các thành phần này phải đóng góp “nuôi” lại trung tâm đó, để cùng phát triển, tiến lên.

Thay đổi phương thức quản trị

Không chỉ ứng dụng công nghệ trong việc sản xuất, nuôi trồng. Doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực nông nghiệp còn đặc biệt chú trọng chuyển đổi số quản trị doanh nghiệp. Đưa chuyển đổi số trong quản trị doanh nghiệp lên mức độ ưu tiên hàng đầu để tăng hiệu quả điều hành, tối ưu chi phí, năng suất tại các bộ phận back off.

Việc số hóa toàn bộ quy trình, từ sản xuất và thu hoạch đến nhập kho và phân phối, đang tăng cường thông tin liên lạc giữa các bên liên quan khác nhau trong hệ thống nông nghiệp. Việc số hóa cũng đã nâng cao khả năng hiển thị dọc theo chuỗi cung ứng cho các tác nhân khác nhau, giúp quy trình trở nên minh bạch hơn và hiệu quả cao hơn.

Công tác hành chính – nhân sự sẽ được tối ưu hóa, tiết kiệm chi phí với các phần mềm quản trị doanh nghiệp. Công tác tài chính kế toán giờ đây cũng trở nên đơn giản giúp CEO, nhà quản lý nắm được thông tin tài chính (chi phí, doanh số, lợi nhuận) và các thông tin về tài sản, kho,… mọi lúc mọi nơi. Tính linh hoạt giúp kế toán viên làm việc từ xa và liên thông dữ liệu với hệ thống CRM, quản lý bán hàng tại các cửa hàng, chi nhánh, kết nối hóa đơn điện tử, kê khai thuế qua mạng…

Bắt đầu với việc hiện đại hóa cách thức thực hiện canh tác, để tạo ra giá trị tốt hơn cho tất cả các bên liên quan trong hệ sinh thái, cung cấp thực phẩm bổ dưỡng cho mọi người trên toàn thế giới, nông nghiệp kỹ thuật số đang khuyến khích sự tiến bộ trên diện rộng trong lĩnh vực này hơn bao giờ hết. Tính minh bạch mà các đổi mới hiện đại mang lại cho phép các nhà sản xuất quản lý cung và cầu đồng thời áp dụng các phương pháp tốt nhất cho một tương lai bền vững. Sự sẵn có của dữ liệu phong phú từ các cấp độ sản xuất và phân phối thực phẩm khác nhau cũng tạo năng lực cho sự bùng nổ các đổi mới hiệu quả về chi phí trong ngành