Khi trái tim con được nuôi dưỡng bằng tình yêu thương đích thực

Tác hại của việc đánh mắng trẻ thường xuyên

Thời gian gần đây thi thoảng chúng ta lại nghe thấy những tin đau lòng như vụ bé gái 8 tuổi, bé gái 3 tuổi bị bạo hành, rồi trước đó có bé trai 12 tuổi nhảy lầu tự tử do không chịu được áp lực học và thi, chưa hết có bé thắt cổ trong nhà vệ sinh bằng khăn quàng do bất mãn với việc lắp camera trong phòng riêng... Đây là tình trạng báo động khi trẻ con đi đến hành động dại dột ngày một gia tăng, cũng là hồi chuông cảnh tỉnh cho các ba mẹ xem lại vai trò, trách nhiệm, cách dạy dỗ, cách thể hiện tình yêu thương con cái của mình ra sao mà điều chỉnh để không có chuyện đau buồn xảy ra nữa...

Nghệ sĩ nổi tiếng Tăng Dũng đã xuất sắc giành được giải Bạc tại Liên hoan Sáng tạo Quốc tế Cannes lần thứ 57 với tác phẩm "Bạo lực ngôn ngữ". Trong tác phẩm của mình, ông đã biến những từ tiêu biểu nhất của ngôn ngữ bạo lực tạo thành một con dao thông qua chuyển đổi hoạt hình. Mỗi câu nói bạo lực sẽ trở thành “vũ khí giết người” của đứa trẻ.

Nguyên do khiến Tăng Dũng tạo ra tác phẩm này là ông nhận thấy có nhiều trẻ vị thành niên trở thành tội phạm có một điểm chung, đó là chúng đều bị cha mẹ mắng chửi thường xuyên. Điều này góp phần khiến các em sa chân vào con đường phạm tội.

Bạo lực ngôn ngữ ảnh hưởng đến trẻ như thế nào?

Các giáo sư của Trường Y Harvard đã dành hơn 10 năm để nghiên cứu hậu quả của việc cha mẹ quát mắng con cái và họ đã nhận thấy nhiều vấn đề. Cha mẹ thường xuyên la mắng, khiển trách con cái sẽ làm tăng nồng độ hormone căng thẳng trong cơ thể, từ đó dẫn đến thay đổi cấu trúc của não bộ. Nó cũng có thể khiến hồi hải mã (một cấu trúc quan trọng của não bộ, có tác dụng cải thiện khả năng ghi nhớ) trong não nhỏ hơn và ảnh hưởng đến trí nhớ.

Sau đó, người ta tiến hành chụp cắt lớp não của 2 đứa trẻ 3 tuổi có cùng giới tính, gia cảnh, chỉ khác là một đứa hay được khen, đứa còn lại hay bị mắng. Kết quả quét não của 2 đứa trẻ rất khác nhau.

Ngoài những thay đổi về tâm sinh lý, các giáo sư tại Đại học Michigan cũng đã thực hiện một loạt các thí nghiệm về bạo lực ngôn ngữ. Khi một người bị bạo hành bằng lời nói, mức độ đau đớn không kém nỗi đau mà hệ thần kinh có thể cảm nhận được. Điều này có nghĩa là, khi cha mẹ la mắng con cái, mức độ tổn thương về ngôn ngữ và thể xác của chúng hoàn toàn giống nhau.

Thường xuyên bị la mắng thực sự có thể thay đổi một đứa trẻ?

Trên Weibo Trung Quốc có một chú đề nóng thu hút sự chú ý của mọi người. Đó là “Có cần thiết phải chia sẻ nỗi buồn của bản thân với cha mẹ mình không?”

Có rất nhiều bình luận được chia sẻ, chẳng hạn như:

“Trớ trêu một điều là khi ta chia sẻ nỗi buồn, nó lại trở thành cái cớ để cha mẹ trách mắng”.

“Sau khi cãi nhau với bạn cùng lớp, tôi về nhà kể lại chuyện này với bố mình. Trái ngược với những gì tôi nghĩ mình sẽ được an ủi, ông lại trách mắng tôi đã làm sai điều gì đó nên mới cãi nhau như vậy”.

Thời thơ ấu nhiều người đã từng trải qua cảm giác như vậy, rõ ràng mình không phải là người làm sai, nhưng lại bị chỉ trích, thực sự rất oan.

Nhiều khi cha mẹ la mắng để trút bỏ nỗi lo lắng trong lòng, quả thật họ rất lo lắng cho con cái, nhưng những gì họ nói không phải là tình yêu thương mà là “nhát dao” khiến trẻ thêm tổn thương.

Gai của cây xương rồng có thể được rút ra và vết thương có thể lành lại, nhưng sự dè bỉu của cha mẹ chính là cái gai độc, nó sẽ đâm sâu vào trái tim của đứa con, vết thương như vậy không thể lành hẳn được.

Khi bị cha mẹ la mắng, trẻ sẽ tự hỏi liệu mình đã làm gì sai hay mình chưa ngoan nên mới bị mắng.

Những đứa trẻ như vậy không dám lên tiếng trước cha mẹ, không dám bày tỏ những suy nghĩ, nhu cầu của mình nên ra bên ngoài vẫn làm như vậy. Chúng sẽ ngày càng thiếu tự tin, ngại bày tỏ, ngại phản bác và âm thầm chịu đựng những bất bình.

Giáo sư Lý Mỹ Kim từng nói: “Kẻ giết người hủy hoại cuộc đời của một đứa trẻ không phải là trò chơi mà chính là bạo lực ngôn ngữ của cha mẹ”.

Khi nghe thấy những lời nói gây tổn thương của cha mẹ, 80% trẻ sẽ phản kháng trong cơn tức giận.

Trẻ đang nghĩ gì về việc không nói chuyện sau khi bị mắng?

Mỗi khi cha mẹ la mắng con mình, chúng sẽ nghĩ “cha mẹ lại mất bình tĩnh, họ chẳng còn yêu mình nữa”. Những đứa trẻ im lặng sau khi bị la mắng sẽ dần dần đóng cửa trái tim với chính cha mẹ mình.

Trong tâm lý học có một thuật ngữ gọi là “extra-limitation effect”, dùng để chỉ hiện tượng một loại kích thích nào đó quá mức, kéo dài lâu ngày sẽ gây ra tâm lý nóng nảy cực độ và từ đó sinh ra sự nổi loạn.

Nếu cha mẹ luôn quát mắng con mình, áp lực này sẽ buộc trẻ có nhiều phản ứng căng thẳng khác nhau.

Điều gì đã xảy ra với những đứa trẻ thường xuyên bị la mắng?

Các nhà tâm lý học đã thực hiện một loạt các thí nghiệm so sánh và theo dõi trẻ em trong một số lớp học ở trường tiểu học. Họ phát hiện ra rằng, những đứa trẻ thường xuyên bị la mắng có khả năng mắc các loại vấn đề về nhân cách sau:

- Thiếu quyết đoán và thiếu tự tin trong công việc.

- Hèn nhát và nhu nhược.

- Sự bất an, sự thân mật yếu ớt.

- Thờ ơ với mọi thứ.

Người ta nói rằng, cha mẹ là hình mẫu cho con cái, chúng sẽ bắt chước những gì cha mẹ làm.

La mắng trẻ thực chất là nói cho trẻ biết cách quát mắng người khác, điều này khiến trẻ khó hòa đồng với người khác và trở nên cáu kỉnh.

Cha mẹ thường xuyên la mắng con cái sẽ khiến chúng sinh ra tâm lý sợ hãi. Nếu mọi thứ cứ tiếp diễn như vậy, 10 năm sau, những đứa trẻ thường xuyên bị cha mẹ la mắng và những đứa trẻ ít bị la mắng thật sự rất khác biệt.

Nghiên cứu cho thấy: Đứa trẻ được cha mẹ yêu thương và quan tâm, lớn lên hạnh phúc và thành công hơn

Có một câu chuyện thật đã được ghi lại như sau:

Năm 1995 trung tâm thương mại Sampoong ở Hàn Quốc với hàng nghìn lượt khách bị sụp đổ chỉ trong hai mươi giây giống như một lâu đài cát bị sụp đổ, cướp đi mạng sống của hơn 1400 người. Đội cứu hộ đã vào cuộc nhưng công cuộc tìm kiếm những người còn sống sót giữa đống bê tông đồ sộ rất khó khăn. Phải đến ngày thứ 17 kể từ khi tòa nhà sụp đổ - thời điểm có lẽ không còn ai sống sót được nữa, Park Seung Hyun - một cô gái chỉ mới mười chín tuổi đã được tìm thấy.

Tranh minh hoạ từ internet.

Seung Hyun bị kẹt trong tình trạng không thể di chuyển cơ thể trong hiện trường của đống đổ nát, nước mưa ngập đến tận cổ. Một phóng viên đã hỏi Seung Hyun làm thế nào để chống chọi trong thời gian khó khăn ấy. Seung Hyun cứ liên tục ngủ rồi tỉnh, ngủ rồi tỉnh trong cơn đói và sự sợ hãi cực độ nhưng em chưa từng từ bỏ hy vọng được cứu sống dù chỉ một giây. Và Seung Hyun trả lời rằng sức mạnh khiến em có thể chống chọi được là những ký ức hạnh phúc khi còn nhỏ, em mở lại những ký ức về những chuyến du lịch cùng gia đình, từng khoảnh khắc hạnh phúc bên bố mẹ.

(Trích: sách “Hai mặt của một gia đình” tác giả Choi Kwanghyun)

Nhiều nghiên cứu nhấn mạnh mối liên hệ giữa tình cảm của cha mẹ trong thời thơ ấu và sức khỏe, hạnh phúc, thành công của con cái trong tương lai.

Guồng quay hối hả của cuộc sống cuốn cha mẹ vào những bận rộn của sự lo toan và căng thẳng. Nó dần khiến cha mẹ ít có thời gian hơn dành cho con cái. Nhưng rõ ràng, với tư cách là cha mẹ, điều quan trọng nhất chúng ta cần làm sự tăng cường sự gắn kết yêu thương với con trẻ. Điều đó đặc biệt quan trọng trong những năm đầu đời của con khi con cần nhất là sự vỗ về, yêu thương của cha mẹ.

Tình yêu và sự quan tâm của cha mẹ trong thời thơ ấu mang đến nhiều lợi ích suốt đời cho con cái: 

• Trẻ được cha mẹ dành tình yêu và thể hiện sự ấm áp có lòng tự trọng cao hơn, kết quả học tập được cải thiện, giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tốt hơn, ít gặp vấn đề về tâm lý và hành vi.
• Không được cha mẹ yêu thương, quan tâm, trẻ có xu hướng có lòng tự trọng thấp hơn, xa lánh cha mẹ, hung hăng, có hành vi chống đối.

Tình cảm cha mẹ quyết định hạnh phúc và thành công của trẻ

Năm 2010, các nhà nghiên cứu tại Đại học Y khoa Duke phát hiện ra rằng những đứa trẻ có mẹ rất tình cảm và chu đáo lớn lên sẽ hạnh phúc, kiên cường và ít lo lắng hơn.

Các nhà tâm lý đã cho các mẹ thực hiển bài kiểm tra để đánh giá mức độ tình cảm và sự quan tâm của họ dành cho con cái khi con được 8 tháng tuổi. 

30 năm sau, những trẻ được phỏng vấn về sức khỏe cảm xúc. Những đứa trẻ được mẹ yêu thương từ nhỏ ít căng thẳng và lo lắng hơn. Họ cũng ít có khả năng có hành vi nổi loạn hoặc phát triển các triệu chứng tâm lý.

Hormone oxytocin khiến trẻ cảm thấy những cảm xúc tích cực hơn

Các nhà nghiên cứu cho biết hormone oxytocin, một chất trong não được giải phóng khi một người cảm nhận được tình yêu và sự kết nói. Nó được chứng minh là giúp cha mẹ gắn kết với con cái, thêm niềm tin và hỗ trợ. Sự gắn kết này rất có thể giúp não của chúng ta sản xuất và sử dụng oxytocin, khiến trẻ cảm thấy những cảm xúc tích cực hơn.

Một nghiên cứu năm 2013 cũng cho thấy tình yêu thương của cha mẹ có thể khiến trẻ hạnh phúc hơn về mặt cảm xúc và bớt lo lắng.

Mặt khác, tác động tiêu cực của lạm dụng thời thơ ấu và thiếu tình cảm của cha mẹ ảnh hưởng đến trẻ cả về tinh thần lẫn thể chất.

Điều này khiến các nhà khoa học nghĩ rằng tình cảm của cha mẹ thực sự có thể bảo vệ trẻ khỏi sự căng thẳng thời thơ ấu.

Năm 2015, một nghiên cứu của Đại học Notre Dame đã chỉ ra rằng những đứa trẻ nhận được tình cảm từ cha mẹ sẽ hạnh phúc hơn khi trưởng thành.

Theo nghiên cứu, những người nhận được nhiều tình cảm hơn trong thời thơ ấu ít trầm cảm và lo lắng hơn. Người ít nhận được tình cảm gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần, dễ khó chịu và hay bất đồng quan điểm với người khác.

Ảnh minh họa: K.sina

Như vậy, cha mẹ yêu thương và quan tâm giúp trẻ lớn lên hạnh phúc hơn. Đó là lý do quan trọng nhấn mạnh việc bố mẹ cần thể hiện tình cảm nhiều hơn với con: 

- Ngay sau khi con được sinh ra, cha mẹ nhớ chạm, ôm ấp con trong vòng tay, vuốt ve, trò chuyện với con thường xuyên.

- Ôm là một phần trong thói quen hàng ngày trước khi con đi học, đi học về, trước khi đi ngủ để như tiếp thêm năng lượng yêu thương cho con.

- Luôn lắng nghe ý kiến của con, học cách hiểu con, làm bạn với con, tôn trọng con, chứ tuyệt đối không  áp đặt theo kiểu bố mẹ là người lớn biết tuốt nên phải nghe lời.

- Luôn nói lời động viên con, chia sẻ cùng con mọi khoảnh khắc vui buồn

- Thể hiện tình cảm ngay cả khi kỷ luật con. Một cái ôm dành cho con và nói rằng ngay cả khi cha mẹ không hài lòng với hành vi của con nhưng cha mẹ vẫn yêu con.

Có thể chúng ta đã vô tình không nhận ra nhưng nếu mình và bạn là người yêu thương bản thân thì hẳn chúng ta đều đã có tuổi thơ hạnh phúc dù chưa tròn trịa hoàn toàn. Những năm tháng tuổi thơ hạnh phúc và tình yêu thương ấm áp của bố mẹ hình thành tình yêu bản thân và giúp chúng ta chiến thắng nỗi buồn và sự sợ hãi phải trải qua trong cuộc đời.

Ngược lại, những đứa trẻ chưa từng được yêu thương bởi bố mẹ không thể nào có tình yêu thương bản thân lành mạnh vậy nên họ thường thiếu năng lực yêu thương người khác. Họ dễ bị tổn thương và khao khát tình yêu thương từ người khác. Và với tâm thế muốn thỏa mãn sự khát khao ấy, họ có khuynh hướng thao túng, kiểm soát dẫn đến những hành vi bạo hành về cả tâm lý lẫn thể xác.

Ba mẹ cứ nghĩ yêu thương là bản năng nên không cần phải học, nhưng thực tế không phải thế. Ba mẹ cần phải học rất nhiều để thể hiện tình yêu thương với con sao cho đúng cách và đúng mực để con không bao giờ bị tổn thương mà luôn cảm thấy ấm áp, an vui.

Mỗi “Gia đình là một tế bào của xã hội" nên để xã hội phồn vinh thì mỗi gia đình phải hạnh phúc, gốc của hạnh phúc chính là tình yêu thương trọn vẹn của ba mẹ dành cho con.

Thắm Lê tổng hợp

---

Biết cách động viên con, con sẽ ngày một tốt hơn

Mẹ ơi! Chiều nay mẹ nhớ đón con sớm nhé

9 câu nói của cha mẹ giúp trẻ tự tin trưởng thành

Cha mẹ có đang yêu thương con đúng cách không?

Ba mẹ ơi! Hãy yêu thương con đúng cách khi còn có thể

Nếu có ý định sinh con thứ 2 mẹ nên đọc bài này

Cách công nương Kate Middleton nuôi dạy những đứa trẻ hoàng gia Anh